Het is sinds juni 2024 verplicht om in veel gevallen zelfstandig onderzoek te doen naar arbeidsongevallen die hebben plaatsgevonden. Wat betekent dit precies en hoe stel je de rapportage op?
Op 13 juni 2024 is in de Staatscourant 18881 de “Beleidsregel werkgeversrapportage onderzoek meldingsplichtige arbeidsongevallen” gepubliceerd. In deze beleidsregel staan de eisen beschreven voor het onderzoek, de rapportage en opvolging van een organisatie, in het geval van een meldingsplichtig bedrijfsongeval. Een belangrijk ontwikkeling rondom . Maar wat zijn eigenlijk meldingsplichtige arbeidsongevallen? Wat is er precies gewijzigd? Wat wordt er van organisaties verwacht en welke eisen worden hieraan gesteld? In dit blog leggen we het je uit.
Wat is een meldingsplichtig arbeidsongeval?
In artikel 9 van de Arbowet is beschreven dat werkgevers verplicht zijn om arbeidsongevallen die leiden tot een ziekenhuisopname, blijvend letsel of de dood direct te melden aan de toezichthouder. Hierbij gaat het dus om arbeidsongevallen die plaatsvinden bij de uitvoering van de werkzaamheden, binnen het gezag van de werkgever. Een ziekenhuisopname betreft een medische ingreep door een specialist, (plastisch) chirurg of orthopeed, welke ook slechts enkele uren kan duren. Ook wanneer pas later blijkt dat er sprake is van een ziekenhuisopname of blijvend letsel, dan dient de melding uitgevoerd te worden. Indien er sprake is van een meldingsplichtig arbeidsongeval, dient dit zo snel als mogelijk gemeld te worden bij de toezichthouder. Binnen Nederland betreft deze toezichthouder de Nederlandse Arbeidsinspectie (NLA).
Wat werd er voorheen bij meldingsplichte arbeidsongevallen gedaan?
Voor de publicatie van Staatscourant 18881 was het proces rondom het onderzoek en de rapportage van ernstige ongevallen op een andere wijze ingericht. In geval van een meldingsplichtig arbeidsongeval werd dit door de organisatie gemeld, waarbij de Arbeidsinspectie tijdens de melding aanvullende informatie vroeg. Met deze informatie werd er een inspecteur vanuit de Arbeidsinspectie naar de locatie van het arbeidsongeval gestuurd, waarna deze zelfstandig het onderzoek uitvoerde ten aanzien van het ongeval. Dit vond plaats middels interviews met getuigen, het verzamelen van bewijsmateriaal en het inspecteren van de werkomgeving. Het doel van het onderzoek was om de oorzaken van het ongeval te achterhalen en te bepalen of er sprake was van nalatigheid of overtredingen van de veiligheidsvoorschriften door de werkgever. De bevindingen van dit onderzoek werden opgenomen in een rapport, waarin op basis van de feitelijk waarnemingen werd bepaald in welke mate dat de organisatie nalatig was. Op basis hiervan werd een boeterapport opgesteld.
Wat verandert er?
De grootste verandering naar aanleiding van de publicatie in de Staatscourant, betreft dat organisaties nu zelfstandig zorg dienen te dragen voor het onderzoeken en rapporteren. Dit betekent dat organisaties het ongeval dienen te melden bij de Nederlandse Arbeidsinspectie, waarna het zelfstandig onderzoek dient uit te voeren, een rapportage dient op te stellen en een verbeterplan op moet maken, welke aangeleverd moet worden bij de toezichthouder. Het onderzoeksrapport en het verbeterplan vormen samen de werkgeversrapportage. Deze werkgeversrapportage dient binnen 15 werkdagen aangeleverd te worden bij de NLA. Indien dit niet lukt, kan de NLA nogmaals 10 werkdagen uitstel geven voor het aanleveren van de rapportage. Wanneer dit niet lukt, wordt er een boeterapport opgeleverd voor de organisatie.
Wanneer moet de Arbeidsinspectie het ongevallenonderzoek uitvoeren?
Er zijn een aantal situaties waarbij het niet toegestaan is om zelfstandig meldingsplichtige arbeidsongevallen te onderzoeken. Het gaat om de gevallen waarin:
- Het slachtoffer is overleden;
- Er sprake is van een arbeidsongeval in een Seveso-inrichting;
- Er sprake is van uitzonderlijk ernstige letsel van het slachtoffer;
- Het slachtoffer een minderjarige werknemer is;
- Het slachtoffer een familielid tot en met de 3e graad van de werkgever is;
- de historie van arbeidsongevallen en overtredingen bij de werkgever hiertoe aanleiding geeft;
- Het ongeval een grote maatschappelijke impact heeft;
- Dit gelet op alle omstandigheden van het geval naar het oordeel van de toezichthouder niet passend is.
In zulke gevallen zal de NLA zelfstandig onderzoek uitvoeren en op basis van dit onderzoek een rapportage opmaken.
Eisen meldingsplichtig arbeidsongeval rapportage en verbeterplan
Om te borgen dat de rapportage en het verbeterplan volledig zijn, is het van belang dat de volgende onderdelen voldoende onderbouwd beschreven worden:
Eisen meldingsplichtig arbeidsongeval rapportage
- Een objectieve beschrijving van het ongeval, onderbouwd middels beeldmateriaal, verklaringen van getuigen, beschrijvingen en interviews met slachtoffers. Hierbij dienen de gegevens van de personen, beschrijvingen van de arbeidsmiddelen en de arbeidsplaats opgenomen te zijn. Daarnaast dienen zowel de directe oorzaken, als de basisoorzaken van het incident beschreven te worden.
- Een beschrijving van de risico’s tijdens het arbeidsongeval, bijvoorbeeld verwerkt in de of een V&G-plan. Hierbij dient het verhaal volledig en logisch te passen bij de omschrijving van het ongeval;
- Een beschrijving van de vooraf ontwikkelde werkwijze, zoals een beschrijving van de werkwijze of de voorgeschreven maatregelen om het werk op een veilige wijze uit te kunnen voeren;
- Een beschrijving (en bewijslast) van de uitgevoerde voorlichting en instructie omtrent de werkzaamheden die moesten worden verricht tijdens het ongeval. Indien er geen beschrijving of instructie aanwezig waren, dan moet dit vermeld worden.
- Beschrijvingen omtrent de inspanningen direct na het ongeval om te voorkomen dat een soortgelijk ongeval voorkomen kan worden;
- Een beschrijving van overige aspecten die van toepassing zijn geweest tijdens het ongeval.
Eisen verbeterplan bij meldingsplichtige arbeidsongevallen
- Maatregelen die geïmplementeerd zullen worden om een dergelijk ongeval te voorkomen. Deze maatregelen dienen SMART-geformuleerd te worden en dienen logisch te volgen uit het onderzoek uit de rapportage. Hierbij dienen niet enkel de directe oorzaken beheerst te worden, maar ook verbeteracties gepland te worden om de basisoorzaken in het vervolg te verbeteren.
- Wijzigingen in de RI&E, naar aanleiding van het ongeval.
Arbeidsongevallen voorkomen?
Arbeidsongevallen zijn nooit met honderd procent zekerheid te voorkomen. Je kan ze echter wel zoveel mogelijk proberen te beperken door onveilige situaties te vermijden. Hierbij is een hoog veiligheidsbewustzijnsniveau cruciaal. Arbeidsongevallen ontstaan meer dan eens door simpelweg onveilig werkgedrag of door het werken met onveilige omstandigheden. Wanneer iedereen binnen de organisatie zich bewust is van alle (mogelijke) gevaren, dan zullen procedures en handelingen zo bedacht en uitgevoerd worden, dat de veiligheid geborgd is. Veiligheidsbewustzijn kan onder andere bereikt worden door middel van veiligheidsbewustzijn trainingen of doormiddel van certificeren voor de veiligheidsladder. Uiteindelijk is het doel dat er dankzij ieders veiligheidsbewustzijn er een echte veiligheidscultuur ontstaat binnen je organisatie en het aantal arbeidsongevallen zo beperkt mogelijk blijft.
Meer informatie?
Al met al is er een hoop gewijzigd bij de melding van ernstige arbeidsongevallen en ligt de druk vooral op de werkgever. Mocht je ondersteuning nodig hebben bij het onderzoeken en rapporteren, of het aanleveren van de overige gegevens uit dit blog, neem dan vrijblijvend contact met ons op. Wij helpen je graag verder!
